Prof. Dr. Erdal KALKAN

• Boyun Fıtığı, Tedavisi ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
• Omurga Kanal Darlığı
• Omurga ve Omurilik Tümörleri
• Bel Fıtığı
• Boyun Fıtığı
• Beyin Tümörleri
• Navigasyon Yardımlı Beyin Tümörü Mikrocerrahisi
• Kafa Travmaları
• Hipofiz Adenomları
• Hidrosefali
• Doğumsal Beyin ve Omurilik Hastalıkları
• Skolyoz (Omurganın Yana Eğriliği)
• Anevrizma
• Arteriovenöz Malformasyon (AVM)

Hidrosefali beynin merkezinde yer alan ventrikül olarak adlandırılan karıncıklarda aşırı beyin omurilik sıvısı birikmesi olarak tanımlanabilir. Beyin-omurilik sıvısı tüm insanlarda olan ve beyin içindeki özel bölmelerde günde yaklaşık 450 cc salgılanan özel bir sıvıdır. Bu sıvının görevi beyni korumak, darbelerde adeta bir tampon görevi görmek ve beyin hücrelerinin beslenmesinin yanı sıra atıklarının temizlenmedir.  Bu sıvının farklı nedenlerle üretimini artması veya tahliye ya da dolaşımının bozulması kafa içindeki basıncı yükselterek beyne ciddi zararlar verebilir.

Hidrosefali her yaşta görülebilir, ancak sıklıkla çocuklarda ve yaşlılarda (60 yaşın üzerinde) görülen bir hastalıktır. Her 500 çocuktan birinde hidrosefali görülebilmektedir. Bu hastaların çoğunda tanı doğumda, doğum öncesinde veya erken bebeklikte konulmaktadır. Nadir olmakla birlikte genetik (kalıtsal) bozukluklara veya gelişimsel bozukluklara bağlı olabilir. Sık rastlanan nedenleri; beyin içi kanamaları,kafa travmaları, beyin tümörleri, erken doğuma bağlı kanamalar ve menenjittir.

Hidrosefali bulguları kişiden kişiye değişir. Sık rastlanan bulgular bebeklerde baş çevresinde aşırı artış, bıngıldakta kabarıklık, kusma, huzursuzluk, gözlerin aşağıya kayması, nöbetler veya gelişim bozukluğudur. Daha büyük çocuklarda ve erişkinlerde ise bıngıldaklar kapanarak kafatası sert kemik haline geldiği için büyüyemez ve hastalarda baş ağrısı, bulantı, kusma, ateş, çift görme, huzursuzluk, yürüme veya konuşmada gerileme, iletişim bozukluğu, duyu-motor fonksiyonlarda kayıp, nöbetler, uyku hali görülebilir.

Genellikle 60 yaş üzeri hastalarda hidrosefalinin özel bir tipi olan normal basınçlı hidrosefali görülebilmektedir. Bu hastalarda yürümede dengesizlik, hatırlamada zorluk, baş ağrısı, idrar kaçırma, bunama benzeri durumlar görülebilir.

Hidrosefalisi tanısı muayene sonrası MR, bilgisayarlı tomografi, bebeklerde ise ultrasonografi gibi radyolojik tetkikler ile konulabilmektedir. Bazı hastalarda ise belden bir iğne vasıtası ile girilerek beyin-omurilik sıvısı tahliye edilmekte ve bazı ölçüm tetkik ve değerlendirmeler yapılabilmektedir

Hidrosefali tedavisinde en sık sıvının beyinden başka bir vücut boşluğuna aktarımı sağlayan “şant” adı verilen ince uzun elastik, silikon bir borular kullanılır. Tek yönlü ve kontrollu çalışması için kafa derisinin altında sistemin “pompa” denilen parçası bulunur. Fazla olan beyin-omurilik sıvısı bu ince boru sayesinde vücudun başka bir bölgesine örneğin karın boşluğuna taşınır. Böylece beyin içindeki basıncın artması önlenir. Şant cilt altına yerleştirilmektedir. Dışarıdan bakılarak ve elle muayene edilerek şant parçaları fark edilebilir.

Beynin şant sistemine bağımlılığı uzun yıllar devam edebilir. Hastaların çoğunda şant ihtiyacı ömür boyu devam etmektedir. Hastaların çoğunda problem yoksa şantın çıkartılması önerilmez.

Hidrosefali tedavisinde seçilmiş hastalarda kullanılabilen diğer bir tedavi yöntemi ise endoskopik ventrikülostomi tekniğidir. Bu tedavide kafatasından küçük bir delik açılarak özel kamera sistemleri ile girilmekte ve beyin omurilik sıvısının beyin içerinde rahat dolaşımını sağlayan beyin karıncıkları tabanında ufak bir açıklık oluşturulmaktadır. İyi seçilmiş olgularda başarı sağlanabilirse hastada şant ihtiyacı kalmaz ve bu şekilde şantın enfeksiyon, kırılma, kopma yerinden çıkma gibi bir çok komplikasyonları önlenmiş olur. Merkezimizde her iki teknik de uygun vakalarda seçilerek başarıyla uygulanabilmektedir.